Sakramentarium w kościele parafialnym w Witoni pochodzi z XVI wieku, jest jedynym w województwie łódzkim, a jednym z nielicznych w Polsce. Sakramentarium służyło do przechowywania Najświętszego Sakramentu w kościołach. Usytuowane jest w części prezbiterium, obok ołtarza. Zmiany liturgiczne podjęte na Soborze Trydenckim, nakazały budować miejsce przechowania Najświętszego Sakramentu na tzw. osi kościoła. Cudem nasze sakramentarium ocalało.
Literatura dotychczasowa podawała, że renesansowe sakramentrium wykonane jest z kamienia – jedni podawali piaskowca, a inni, wapienia. Prace Konserwatorskie w 2023 roku połączone wraz z badaniami konserwatorskimi dały nowe światło i uporządkowały rozbieżności. Kilku kondygnacyjne sakramentrium wykonane jest z cegły, przy jednoczesnym nadaniu zamierzonych kształtów artystycznych, następnie przy użyciu zaprawy wapiennej zaznaczono elementy ozdobne, płaskorzeźby z motywami roślinnymi. Obiekt jest zespolony z macierzystą ścianą budynku kościoła. Zachowały się częściowo kolory, które nadają temu obiektowi szlachetności. Warto podkreślić, że drzwiczki drewniane mogą pochodzić jeszcze z XVIII wieku, o czym świadczą ręcznie wykonane okucia.
Opracowanie merytoryczne: ks. Bogdan Skóra
